دانشجویان گفتار درمانی همدان ۸۸

وظیفه یک گفتاردرمانگر کمک به افرادیست که دچار اختلالات تکلم هستند تا این بیماران نیز مانند سایرین از گفتار طبیعی بر خوردار شوند

دانشجویان گفتار درمانی همدان ۸۸

ms چیست؟

مالتیپل اسکلروزیس یا بیماری MS چیست؟

مالتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری مزمن با علّت ناشناخته است که منجر به التهاب و از بین رفتن میلین در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) می شود که نتیجه آن اختلال در کارکردهای سیستم عصبی است. (میلین فسفولیپید پروتئینی است که به صورت عایقی رشته های عصبی بزرگ را می پوشاند و در انتقال پیام های عصبی نقش دارد). تظاهرات این بیماری در نوع و شدّت با توجّه به محلّ درگیری در مغز و نخاع متفاوت است.

اپیدمیولوژی

سنّ شروع به طور معمول 10 تا 59 سالگی است (70% بیماران 40-20 ساله هستند). زنان دو برابر مردان مبتلا می شوند. شیوع این بیماری با فاصله گرفتن از خطّ استوا افزایش می یابد و در نژادهای مختلف متفاوت است.

سبب شناسی

علّت بیماری ناشناخته است. شواهد موجود مکانیسم خود ایمنی را مطرح می کند که طی آن سیستم ایمنی بر علیه میلین فعّال می شود و آن را از بین می برد. عواملی مانند استعداد ژنتیکی، منطقه جغرافیایی، عفونت های ویروسی و فشارهای روحی را در پیدایش آن موثّر می دانند.

ژنتیک

اکثر موارد بیماری به صورت اسپورادیک (تک گیر) می باشد. شواهدی دالّ بر تأثیر استعداد ژنتیکی و ارثی وجود دارد. میزان بروز هم زمان در دو قلوهای تک تخمکی (همسان) 30%-25% است. احتمال ابتلا بستگان درجه اول بیماران 15-5 بار بیش از سایرین است. خطر ابتلا در خواهران و برادران فرد مبتلا 5%-2% است در حالی که خطر ابتلا در والدین یا فرزندان فرد مبتلا کمی پایین تر است.

بارداری

میزان عود در طی سه ماهه سوم بارداری کاهش می یابد. بسیاری از مطالعات افزایش میزان عودها را در شش ماه اول بعد از زایمان نشان داده اند. روی هم رفته بارداری اثر دراز مدّتی روی دوره بیماری یا میزان ناتوانی حاصل از آن داشته باشد.

علایم و نشانه ها

اختلال در راه رفتن

اختلالات شناختی
افسردگی
دوبینی
فلج صورت
خستگی
اختلال عمل کرد روده ای (یبوست، بی اختیاری)
افزایش رفلکس های وتری
فلج در نگاه کردن
کاهش حس
علامت لرمیت (با خم کردن گردن شوک برقی در اندام ها ایجاد می شود)
نیستاگموس
درد
فلج/ ضعف انداها
گزگز و خواب رفتگی
ناتوانی جنسی
سفتی عضلات
لرزش
نورالژی عصب سه شاخه
تکرر ادرار، بی اختیاری ادرار، احتباس ادرار
سرگیجه
اختلال بینایی
صرع

این علایم اغلب گذرا بوده و بعد از چند روز تا چند هفته از بین می روند، اگرچه ممکن است نقایص عصبی خفیفی بر جای بماند. عود بیماری ممکن است ماه ها یا سال ها پس از حمله اولیه رخ دهد.

روش های آزمایشگاهی

برای تشخیص MS هیچ تست آزمایشگاهی قطعی وجود ندارد.

روش های تصویربرداری

MRI بهترین روش تشخیصی است که در 90% بیماران با تظاهرات MS غیرطبیعی می باشد و پلاک های MS (مناطق فاقد میلین در ماده سفید مغز و نخاع) را نشان می دهد. پلاک هایMS باید در زمانهای مختلف و در بخش های مختلف مغز و نخاع دیده شوند تا بتوان تشخیص MS را گذاشت.

سایر تست ها

آزمایش مایع نخاع (CSF) در مواردی کهMRI تشخیصی نیست می تواند به تشخیص کمک کند. الکتروفورز پروتئین های مایع نخاع وجود باند الیگوکلونال (افزایش میزان IgG) به علّت فعّال شدن سیستم ایمنی را در 90%-80% بیماران نشان می دهد.

آزمون های پتانسیل های فراخوانده ( Evoked Potentials)

نسبت به MRI و CSF ارزش کمتری دارد ولی غالباً نشان دهنده کندشدگی سرعت هدایت در مسیرهای عصبی است.

مراقبت های عمومی و درمان های دارویی

درمان عفونت ها و تب
اجتناب از استرس ها
ورزش
رژیم متعادل، کم چرب، پرفیبر
فیزیوتراپی
کاردرمانی
گفتار درمانی

درمان علایم و نشانه های بیمار

کورتیکواستروئیدها (کورتون) در مرحله حاد یا شدید بیماری اینترفرون ها سیستم ایمنی را تنظیم کرده و باعث کاهش میزان عودهای بیماری می شوند. سه فرآورده اینترفرون بتا شامل: اینترفرون بتا- (1b(Betaseron، اینترفرون بتا- (1a(Avonex، اینترفرون بتا- (1a(Rebif

گلاتیرامر استات (Copaxone) یک پروتئین صناعی است که شباهت زیادی به میلین دارد.

متوتروکسات
میتوگزانترون (Novantrone)
آزاتیوپرین
سیکلوفسفاماید
ایمونوگلوبولین وریدی
تعویض پلاسما
کلادریبین

دوره بیماری و پیش آگهی آن

نوع عود کننده فروکش کننده: دوره هایی از تشدید حاد بیماری که در فواصل بین این عودها بیماری پیشرفت نمی کند.

نوع پیشرونده ثانویه: بیماری بعد از دوره های عود و بهبود اولیه تدریجاً پیشرفت می کند.

نوع پیشرونده اولیه: بیماری از ابتدا به صورت تدریجی پیشرفت می کند.

اکثر بیماران حداقل تا حدودی از حمله حاد بیماری بهبود می یابند ولی پیش بینی زمان وقوع حمله بعدی غیر ممکن است. اگرچه نهایتاً درجاتی از علایم عصبی بر جای می ماند اما نیمی از بیماران پس از ده سال تنها دچار ناتوانی های خفیف تا متوسط می شوند.

در موارد زیر پیش آگهی MS بهتر است: